Bachelor në Inteligjencë Artificiale

Programi Bachelor në “Inteligjencë Artificiale” (IA) në Universitetin Metropolitan Tirana ka si objektiv t’i japë studentëve një formim të gjerë në shkencat softuerike, në mbledhjen dhe trajtimin e të dhënave dhe në konceptimin e aplikacioneve inteligjente për sektorët e ndryshëm të ekonomisë.

Objektivi kryesor i këtij programi është përvetësimi i njohurive të duhura teorike në IA që përfshin elementë si: Machine Learning, Artificial Neural Networks, Reinforcement Learning, Reasoning etj si edhe njohuri të teknikave bazë në fushë zbatime si: Computer Vision, Natural Language Processing dhe Multi-Agent Systems.

Njëkohësisht, ky program ka në fokus të zhvillojë kompetencat teknike të nevojshme tek studentët për të konceptuar, zhvilluar dhe zbatuar sistemet e IA duke përfshirë një formim të qëndrueshëm në gjuhët e programimit, (C, Java, C#, Python) si dhe përdorimin e bibliotekave të dedikuara të mirë njohura si TensorFlow, PyTorch, etj.

Aplikacionet e IA, të konceptuara dhe realizuara nga studentët, do të përdoren në fusha nga më të ndryshme si ajo e ekonomisë, mjekësisë, prodhimit dhe gjenerimit të energjisë, financës, robotikës, në konceptimin e Chatbot-eve inteligjente, aviacionit (dronave), makinave inteligjente dhe fusha të tjera. Në këtë program studentët do të kenë mundësinë të studiojnë dhe shohin nën aspektin etik dhe ligjor të zbatimeve të IA-së, në mënyrë që të konceptojnë dhe zhvillojnë sisteme inteligjente të përgjegjshme dhe të sigurta.

Programi fokusohet në tre drejtime kryesore:

• Shkenca kompjuterike: e cila jep njohuri themelore dhe aftësitë në fushat e programimit, sistemet dhe rrjetet kompjuterike, algoritmet dhe strukturat e të dhënave. Studentëve i janë dhënë njohuri edhe mbi teknikat më të fundit mbi zhvillimin softuerik të zgjidhjeve të tyre.
• Matematikë dhe statistikë: e cila u jep studentëve njohuri dhe aftësi themelore në fushat e analizës (diferencimi, integrimi, ekuacionet diferenciale të zakonshme), algjebrës lineare (llogaritjet e matricës, vlerat vetjake, transformimi i akseve kryesore, tj.), metodat e optimizimit, statistikës (teoria elementare e probabilitetit, terminologjia bazë statistikore, teoritë e vendimmarrja, testimi dhe vlerësimi, metodat statistikore lineare, etj.), dhe matematika e orientuar në kompjuter (numerike vizualizimi, stabiliteti dhe gjendja, termat që lidhen me efikasitetin dhe kompleksitetin, algjebër lineare numerike, numerike kuadratura dhe integrimi).
• Inteligjenca artificiale: e cila jep njohuri dhe aftësi themelore në nën fushat e mëposhtme:
1. algoritmet e optimizimit dhe heuristikë, e cila trajton metodat e ndryshme të optimizimit, deterministike dhe      stokastike, e më tej në algoritmet heuristikë dhe metaheuristikë.
   
2. “machine learning”, e cila përmbledh algoritmat e ndryshëm të të mësuarit për të trajtuar dhe modeluar një problem me qëllim zgjidhjen e saj në mënyrë automatike. Si vazhdim i saj, studiohen edhe bazat kryesore të zhvillimit të algoritmeve “deep learning”.
   
3. shkenca e të dhënave, e cila trajton njohuritë për: marrjen, zgjedhjen, përpunimin, analizën dhe paraqitjen e rezultateve mbi të dhënat.
4.  paraqitja e njohurive dhe arsyetimi automatik, e cila merret me paraqitjen e njohurive në një formë të tillë që kompjuteri ta përpunoj atë dhe të japë zgjidhje problemeve komplekse më pas.
5. agjentët inteligjent, e cila trajton problemet e ndryshme nën konceptin e agjentit që ndjen nga mjedisi, merr vendime bazuar mbi informacionin që ka dhe vepron në mjedis për të arritur qëllimin e tij. algoritmet e optimizimit dhe heuristikë, e cila trajton metodat e ndryshme të optimizimit, deterministike dhe stokastike, e më tej në algoritmet heuristikë dhe metaheuristikë.

Nisur nga kompetencat e fituara gjati këtij cikli mësimor dhe përputhja e tij me profilin e pozicioneve të ofruara nga kompanitë software, bankat, sektori shtetëror i përpunimit të të dhënave, sistemi arsimor universitar, studenteve qe do te mbarojnë këtë program studimi jo vetëm do te kenë mundësinë të punësohen por dhe të vazhdojnë studimet e tyre si brenda dhe jashtë vendit në të gjithë sektorët e përmendur me lart. Njëkohësisht, për të përmbushur sa më mire këtë mision universiteti ofron laboratorët e pajisur me teknologjitë e kohës për të siguruar një formim sa më të plotë dhe efikas të studenteve si dhe siguruar një bashkëpunim me kompanitë në interes të integrimit të studentëve në kompanitë dhe difuzimin e ekspertizës së IA në zhvillimin më të shpejtë të ekonomisë së vendit.

Fusha e inteligjencës artificiale është e gjerë dhe po zhvillohet shumë shpejt dhe me të njëjtin ritëm po shtohen dita-ditës edhe më shumë mundësi punësimi. Duke u specializuar në këtë fushë, studentët mund të përdorin aftësitë e fituara për të krijuar, përpunuar dhe analizuar të dhëna për të arritur rezultate inteligjente dhe të kenë një ndikim pozitiv në botën e teknologjisë së inteligjencës artificiale. Në mënyrë të përmbledhur, një student i këtij programi elitar mund të punojë në pozicione si më poshtë:

• Inxhinier i Inteligjencës Artificiale (AI Engineer): Zhvillon, zbaton dhe vlerëson modele të avancuara të IA-së për të krijuar sisteme inteligjente.
• Zhvillimi i sistemeve inteligjente ne sektorë si ekonomia, financa, shëndetësia, apo edhe bio-informatika. Optimizimi i proceseve prodhuese ne industri, treg dhe ne shpemdarjen e tyre.
• Shkencëtar i të dhënave (Data Scientist): Analizon dhe interpreton të dhënat për të nxjerrë përfitime si edhe identifikon modele dhe tendencat në marrjen e vendimeve inteligjente.
• Zhvillues i aplikacioneve AI: Zhvillon aplikacione dhe platforma që përdorin teknologjinë e IA-së. Ne aplikimin dhe kërkimet ne rrjete sociale, marketing, tregti, trafiku urban, mjekësi, etj.
• Projektues dhe zhvillues i zgjidhjeve për përkthyesit automatik, asistentet, ndërfaqet, përpunimin natyror gjuhësor, si edhe projektues i aplikacioneve te realitetit virtual dhe te augmentuar.
• Kërkues shkencor në AI: Zhvillon projekte të reja dhe kontribuon në zhvillimin e dijes në fushën e IA-së.
• Konsulent AI: Ofron këshilla dhe zgjidhje për përdorimin e suksesshëm të IA në kompani dhe organizata të ndryshme.

Secila prej këtyre kategorive mund të zbatohet në sektorë të ndryshëm të ekonomisë të tillë si: kompanitë teknologjike, industria, institucionet financiare dhe tregtare, mjekësia, transporti dhe logjistika, media dhe zbavitjet, sistemet e sigurisë dhe mbikëqyrjes.