Tërmetet janë lëkundje të sipërfaqes së Tokës që vjen si rezultat i një lëshimi të papritur të energjisë në litosferën e Tokës duke krijuar valë sizmike. Tërmetet mund të shkojnë në madhësi nga ato që janë aq të dobëta sa nuk mund të ndjehen, tek ata dhunues sa duhet për të hedhur njerëz përreth dhe shkatërruar qytete të tëra. Sizmiciteti, ose aktiviteti sizmik i një zone është shpeshtësia, lloji dhe madhësia e tërmeteve të përjetuara gjatë një periudhe kohe. Fjala “tremor” përdoret gjithashtu për gjëmime sizmike jo-tërmete

Në sipërfaqen e Tokës, tërmetet manifestohen duke tronditur dhe zhvendosur ose prishur tokën. Kur epiqendra e një tërmeti të madh ndodhet në det të hapur, deti mund të zhvendoset sa duhet për të shkaktuar një tsunami. Tërmetet gjithashtu mund të shkaktojnë rrëshqitje të dheut dhe herë pas here, veprimtari vullkanike.

Në kuptimin e tij më të përgjithshëm, fjala tërmet përdoret për të përshkruar çdo ngjarje sizmike – natyrore apo të shkaktuar nga njerëzit – që gjeneron valë sizmike. Tërmetet shkaktohen kryesisht nga prishja e gabimeve gjeologjike, por edhe nga ngjarje të tjera të tilla si aktiviteti vullkanik, rrëshqitjet e dheut, shpërthimet e minave dhe testet bërthamore. Pika e këputjes fillestare të një tërmeti quhet përqendrimi i tij ose hipocentri. Epiqendra është pika në nivelin e tokës direkt mbi hypocenter.

Eksistenca e tërmeteve në datë 21.09.2019 dhe atij të datës 26.11.2019 si evidenca historike të tërmeteve të forta janë mjete të dobishme që mund të performoj studimet. Sidoqoftë, një shumëllojshmëri e të dhënave mbështetëse, të shpërndara jo në mënyrë të njëtrajtshme në hapësirë dhe kohë, duhet të hulumtohen më tej.

Aktiviteti i lartë sizmik i vendit është për shkak të faktit se ndodhet në kufi të konvergjencës Afrika-Euroazi. Brenda kësaj kornizë, pllaka e Anadollit rrotullohet në të djathtë . Nga perëndimi, mikroplati i Adria rrotullohet në të djathtë. Si pasojë, mikroplati i Egjeut lëviz shpejt drejt SË. Zona e jashtme e Egjeut është subject në një fushë stresi të përgjithshëm kompresiv dhe zona e brendshme e Egjeut përjeton një fushë të përgjithshme stresi ekstensional.

Pas një aktiviteti sizmik, veçanërisht me magnitudë mbi 5, në 99 % të rasteve shoqërohen me pasgoditje e cila sipas statistikave të deritanishme sikurse aktualisht po ndodh.

Sipas statistikave të historive me termetet në Rajon, rezulton se janë mbledhur informacione të cilat janë listuar sipas një rendi kronologjik, Schmidt, 1879 ishte i pari që organizoj një rrjet për vëzhgim makroseismik për dëmet nga tërmeti. Për rastin e tërmetit të 21 Shtatorit 2019 ende nuk është krijuar një katalog i ngjarjeve, evidenca në rastet e observimit. Të tillë katalogë përshkrues njihen si albume antalogjie. Katalogët e fundit të botuar me histori tërmetesh për rajonin e Ballkanit janë prezantuar nga Papazachos në 2003.

Parashikimi i tërmeteve, fuqia e tyre goditëse është e paparashikueshme, prandaj ajo çfarë duhet mbajtur në konsideratë për të qënë të sigurt janë këshillat.

Të jesh i përgatitur për një tërmet do të bëjë ndryshimin në aftësinë për të mbrojtur veten, familjen ose shtëpinë tënde në rast tërmeti. Ju ftoj të lexoni për të mësuar se si të përgatisni shtëpinë dhe familjen tuaj për një tërmet, si dhe çfarë të bëni gjatë dhe pas tërmetit për të qëndruar të sigurt.

Këshilloj që të përgatisni tre gjëra: shtëpinë, familjen dhe komunitetin tuaj.

Këtu janë disa këshilla për planin tuaj të gatishmërisë për tërmetin,

• Merrni ca kohë për të diskutuar për evakuimin me familjen tuaj. Skiconi një plan lëvizjes në shtëpinë tuaj; ecni nëpër çdo dhomë dhe diskutoni detajet e evakuimit.
• Planifikoni një mënyrë të dytë për të dalë nga çdo dhomë apo zonë. Nëse nevojitet pajisje speciale, shënoni ku ndodhet.
• Shënoni se ku janë vendosur ushqimi juaj urgjent, uji, kutitë e ndihmës së parë dhe aparatet për fikjen e zjarrit.
• Shënoni se ku janë vendosur çelsat e shërbimeve ose valvulat, dhe mësoni se si të fikni rrjetin tuaj të gazit dhe ujit, si dhe energjinë elektrike.
• Tregoni vendndodhjen e vendit të takimit të urgjencës së familjes tuaj.
• Mbani disa drita ndezëse në vende lehtësisht të arritshme përreth shtëpisë.
• Mbani një çelës ose mjet fikjeje në mbështjellësin e papërshkueshëm nga uji afër matësit të gazit.
• Mbani një elektrik dore, pantofla dhe doreza pranë shtretërve.
• Mbajeni rezervuarin tuaj të gazit të paktën gjysmën e plotë.
• Përcaktoni hapësira të sigurta larg dritareve në secilën dhomë të shtëpisë tuaj. Zgjidhni pika ku nuk ka të ngjarë që diçka do të bie mbi ju.
• Përgatitni një pajisje fatkeqësish. Rezervoni ushqimin e konservuar, një çantë të ndihmës së parë, 3 litra ujë për person, maska pluhuri, syze, radio me bateri dhe elektrik dore.

Nëse jeni brenda në shtëpi kur një tërmet godet:

• Lëvizni nga krevati apo karriket dhe kapuni nën një tavolinë ose tryezë. Jini të gatshëm të qëndroni derisa lëkundja të ndalet.
• Qëndroni brenda derisa lëkundja të ndalet dhe të jetë e sigurt për të dalë.
• Qëndroni larg nga rafte librash dhe mobilje të tjera që mund të bien mbi ju.
• Qëndroni larg nga dritaret.
• Nëse jeni në shtrat – rrini në këmbë dhe qëndroni atje. Mbroni kokën tuaj me një jastëk për të mbrojtur veten tuaj nga qelqi fluturues dhe mbeturinat e tjera.
• Nëse jeni në një karrige me rrota – shkoni në një pozicion të sigur dhe mbyllni rrotat, mundësisht në zona të ngushta, poshtë praqegjeve të dyerve . Qëndroni atje ku jeni dhe mbuloni kokën dhe qafën me krahët nëse nuk jeni në gjendje të lëvizni shpejt në një vend të sigurt.
• Mos përdorni ashensorë dhe përgatituni për sistemet e spërkatësve dhe alarmet e zjarrit për tu aktivizuar.

Nëse jeni jashtë gjatë një tërmeti:

• Qëndroni në tokë në një vend të qartë larg ndërtesave, pemëve dhe linjave të energjisë.
• Nëse jeni duke ngarë makinën – tërhiqeni, ndaloni dhe vendosni frenin tuaj të parkimit. Shmangni mbikalimet, urat, linjat e energjisë, pemët, shenjat, ndërtesat, automjetet dhe gjëra të tjera që mund të bien mbi makinën tuaj.