Nga 16 deri më 18 maj 2025, kryeqyteti shqiptar u shndërrua në një qendër të dialogut shkencor global, teksa Universiteti Metropolitan Tirana në bashkëpunim me Institutin IKSAD (Instituti për Zhvillim Ekonomik dhe Kërkime Sociale), organizoi me sukses Kongresin e 12-të Ndërkombëtar Europian për Avancimet në Shkencat Bazë (ECSR 2025). Me mbi 500 pjesëmarrës nga më shumë se 20 shtete, ky aktivitet i dha Tiranës një vend të rëndësishëm në hartën akademike ndërkombëtare.
I zhvilluar në ambientet të Qendrës së Inovacionit Metropolitan në UMT, kongresi përfshiu më shumë se 230 prezantime shkencore, që shtriheshin në fusha të ndryshme si inxhinieria, arkitektura, shkencat shëndetësore, dizajni digjital, arti dhe studimet ndërdisiplinore. Ky kongres shënoi një moment historik për rolin e Shqipërisë në promovimin e kërkimit dhe bashkëpunimit shkencor ndërkombëtar.
“Kongresi nuk ishte thjesht një mbledhje akademikësh ishte një bashkëbisedim global, i mundësuar falë një partneriteti të qëndrueshëm,” deklaroi Profesor Emre Çeçen, Zëvendësdekan i Fakultetit të Inxhinierisë dhe Arkitekturës në UMT. “Bashkëpunimi me Institutin IKSAD na dha strukturën dhe rrjetin ndërkombëtar që e bënë këtë event një sukses të plotë – jo vetëm në numra, por në ndikim.”
Instituti IKSAD, i njohur për mbështetjen e kongreseve shkencore dhe botimeve akademike, siguroi standarde të larta organizimi dhe një qasje gjithëpërfshirëse që e shndërroi Tiranën në një qendër shkëmbimi ndërkombëtar dijesh.
Tematika të larmishme dhe dialog shkencor me vlerë ndërkombëtare
Kongresi u strukturua mbi katër tematika kryesore: Arti dhe Studimet Ndërdisiplinore; Shkencat e Shëndetit dhe Aplikimet Praktike; Arkitektura dhe Dizajni Urban; Inxhinieria dhe Dizajni Digjital.
Gjatë tre ditëve u prezantuan punime inovative për përdorimin e AI-së në planifikimin urban, energjitë alternative, dizajnin e qëndrueshëm, analizat bio-mjekësore, si dhe përdorime të teknologjisë blockchain në siguri kibernetike.
Ligjëratat kryesore u mbajtën nga figura të njohura ndërkombëtare si Dr. Karel Smejkal, themelues i Çmimeve Inspireli, i cili foli mbi arsimimin përmes dizajnit, dhe Dr. Paolo Vimercati, profesor në Oxford Brookes University dhe UMT, që prezantoi modele për rigjenerimin urban me qasje humane dhe të qëndrueshme.
Një ndër veçoritë më të spikatura të kongresit ishte iniciativa “Design in the City”, ku studiuesit u ftuan të ndërveprojnë drejtpërdrejt me qytetin përmes ekspeditave urbane, punëtorive të hapura dhe prototipizimeve live. Pjesëmarrësit shëtitën nëpër zona të ndryshme të Tiranës, duke zhvilluar ide për hapësira publike më të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse, në bashkëpunim me komunitetin lokal.
“‘Design in the City’ tregoi se kërkimi shkencor mund të dalë jashtë auditorëve dhe të ndikojë realisht në jetën urbane,” tha Prof. Çeçen. “Tirana u kthye në një laborator të gjallë ku teoria takoi praktikën.”
Publikime Shkencore dhe njohje ndërkombëtare
Të gjitha punimet e pranuara u botuan në një libër të procedimeve me ISBN, ndërsa autorët më të dalluar u ftuan të botojnë në revista shkencore me ndikim të indeksuara në Scopus dhe Web of Science.
Pjesëmarrësit patën gjithashtu mundësi të përjetojnë kulturën shqiptare përmes vizitave kulturore, ushqimit tradicional dhe ekskursioneve në vende si Pazari i Ri dhe Mali i Dajtit, duke shijuar mikpritjen e njohur shqiptare.
Në mbyllje të kongresit, reagimet ishin që, ECSR 2025 ishte një sukses i jashtëzakonshëm dhe një dëshmi e potencialit të Shqipërisë për të qenë qendër e rëndësishme e kërkimit ndërkombëtar.
“Jemi krenarë për çfarë realizuam bashkë me IKSAD,” përfundoi Prof. Çeçen. “Ky kongres tregoi se Tirana mund të jetë shtëpi për kërkime të nivelit të lartë, inovacion ndërdisiplinor dhe bashkëpunim global. Dhe ky është vetëm fillimi.”
